Άρθρο του Γιάννη Μοσχόπουλου
ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ Νότιο τμήμα της Μακεδονίας / Tabula lmperii Byzantini – TIB 11 Makedonien, südlicher Teil (δύο τόμοι)
του Dr. Peter Soustal της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών Βιέννης
Ο συγγραφέας από το 1991 επιδόθηκε στην συστηματική διερεύνηση της ιστορικής γεωγραφίας της Μακεδονίας. Τα εισαγωγικά κεφάλαια περιέχουν σύντομες, αλλά πολύτιμες, πληροφορίες που αφορούν στην γενικότερη ιστορία της Μακεδονίας. Τον πυρήνα του έργου απαρτίζουν τα λήμματα που καταλαμβάνουν λίγο περισσότερες από χίλιες σελίδες. Τα ομώνυμα λήμματα είναι αριθμημένα, η ταξινόμησή τους αρχίζει από τα δυτικά και εκτείνεται προς τα ανατολικά. Τα λήμματα δεν φέρουν (πάντα) τα σύγχρονα τοπωνύμια, αλλά τα προγενέστερα εφόσον εκείνα μαρτυρούνται στις πηγές. Κάθε λήμμα απαρτίζεται από δύο κύρια μέρη. Το πρώτο μέρος αναφέρεται στην ιστορική επισκόπηση και φέρει την συντομογραφία Hist (δηλαδή Ιστορία), και το δεύτερο στην παράθεση των μνημείων και των διάφορων αρχαιολογικών καταλοίπων φέροντας την συντομογραφία Mon (δηλαδή Μνημεία). Στο τέλος της ιστορικής επισκόπησης παρέχονται συνήθως και ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με την ετυμολογική προέλευση και τη σημασία των τοπωνυμίων, τα οποία μπορούν να είναι φορείς πληροφοριών. Εκτός από τα τοπωνύμια της βυζαντινής περιόδου, που καταγράφονται ως λήμματα στον τόμο, αναφέρονται και επιπρόσθετα τοπωνύμια, καθώς και ονομασίες τοποθεσιών, κτημάτων και περιοχών, υδρωνύμια, ονόματα βουνών, όρμων, ακτών, τα οποία καθίστανται γνωστά στα έγγραφα και αφορούν περιορισμούς διάφορων γαιοκτησιών. Κάτω από τις πληροφορίες συγκεντρώνει την σχετική βιβλιογραφία που υποστηρίζει κάθε αναφορά για την ιστορία ή τα μνημεία του καθενός οικισμού-τοπωνύμιου.
Η σημαντική αυτή έκδοση της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για όλη την Ημαθία (για τη Βέροια αφιερώνει 8 σελίδες), ενώ μέρος της ενδελεχούς έρευνας αφορά και τα περισσότερα από τα χωριά της Βυζαντινής Καμπανίας (Ρουμλούκι), για τα οποία πλέον των πηγών και άλλων συγγραφέων παραπέμπει συνεχώς σε 4 έργα του γράφοντος:
MOSCHOPULOS, Kamp. G.D. MOSCHOPULOS, Η Καμπανία (Ρουμλούκι) στα βυζαντινά χρόνια. Ιστορία-Τοπογραφία-Λαογραφία. Bd. 2. Thessalonike 2004.
MOSCHOPULOS, Kleidi. G.D. MOSCHOPULOS, Η «Καμάρα» στο Κλειδί Ημαθίας. Το μνημείο, η τοπογραφία, η ιστορία και οι θρύλοι του, in Emathias Meletemata 43-52.
MOSCHOPULOS, Ruml. G.D. MOSCHOPULOS, Ρουμλουκιώτικα σημειώματα 1980-1988. Alexandria 1989.
MOSCHOPULOS, Ruml. Othom. G.D. MOSCHOPULOS, To Ρουμλούκι (Καμπανία) κατά την πρώϊμη και μέση οθωμανοκρατία (14ος αιώνας-1830). Ιστορία, τοπογραφία, λαογραφία Ρουμλουκίου. Thessalonike 2012 und DERS., The Rumluki (Kampania) during the Early and Middle Ottoman domination (14th Century-1830), 2012.
Ο ελληνομαθής συγγραφέας αναγνωρίζει την ιδιαίτερα σημαντική συμβολή των εγχώριων κατοίκων, οι οποίοι ως γνώστες της περιοχής τους στάθηκαν σημαντικοί αρωγοί στο έργο του. Στα πλαίσια αυτά είχε χρόνια αλληλογραφία και ανταλλαγή απόψεων με τον γράφοντα.
Ο τεράστιος σε έκταση ενδέκατος τόμος της ΤΙΒ μπορεί να καταστεί ένα χρήσιμο εργαλείο εργασίας για ιστορικούς, γεωγράφους, αρχαιολόγους και πολλούς άλλους ειδήμονες και να βοηθήσει για την περαιτέρω εμβάνθυνση στην επιστημονική έρευνα και στη γνώση της μεγάλης πολιτισμικής κληρονομιάς του Βυζαντίου.
Μακάρι να αποκτηθεί το έργο αυτό από κάποια εκ των Βιβλιοθηκών της Ημαθίας.-
Αλεξάνδρεια, 20.3.2023 ΓΙΑΝΝΗΣ Δ. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ